45 năm phấn đấu là cả một chặng đường không thể quên đối với những ai đã từng gắn bó với trường THPT số I Bố Trạch.Trong khói lửa chiến tranh ác liệt của giặc Mỹ, người Việt Nam nói chung, người Quảng Bình nói riêng vẫn không ngừng lao động, học tập và sự ra đời của trường vào tháng 8 năm 1965 là minh chứng cho điều đó. Mặc dù từng ngày từng giờ phải đối diện với sự tàn phá khốc liệt của bom đạn, thế nhưng trên quê hương Bố Trạch anh hùng, thầy và trò trường Cấp III Bố Trạch ngày đó vẫn đồng sức đồng lòng vượt qua khó khăn gian khổ để khẳng định mình.

Trường THPT số I Bố Trạch tiền thân là trường cấp 3 Bố Trạch, ngày đầu thành lập chỉ với 4 lớp học gồm 178 học sinh, 7 thầy cô giáo do thầy Lê Công Tánh làm Hiệu trưởng. Ra đời chỉ mới mười ngày tại làng Cự Nẫm, trường đã bị máy bay Mỹ đến bắn phá phải dời về xã Vạn Trạch. Từ hai bàn tay trắng, thầy và trò bắt tay vào xây dựng trường học. Tranh, tre, gỗ mít là những cơ sở vật chất đầu tiên của trường. Hai mươi lăm ngày sau đó, một phòng học ba gian, nhà tranh vách đất đã được dựng lên giữa xóm dài Vạn Trạch. Bàn ghế được ghép lại từ những thanh tre, bảng đen là những tấm ván xin từ bộ đội, những viên phấn tự tạo từ đất sét trắng.

Trong mười năm chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ, trường đã 7 lần phải di chuyển địa điểm, đã 3 lần bị máy bay Mỹ trực tiếp đến đánh, làm cháy nhiều lớp học, gây thương tích và sát hại gần 20 thầy giáo và học sinh. Cứ mỗi lần sơ tán về nơi mới là mỗi lần thầy trò lại phải làm lễ tưởng niệm những thầy giáo, học sinh bị bom Mỹ sát hại. Cứ mỗi lần sơ tán về nơi mới là mỗi lần thầy trò lại phải vào rừng chặt gỗ, bứt tranh, dựng trường, dựng lớp, đào hào đắp luỹ, phòng tránh đạn bom.

"Bạn bè ơi, thầy cô ơi!

Một thuở chiến tranh đến trường, đạn bom gian khổ

Một thuở học dưới hầm, ngủ hầm

sắn thay cơm

thiếu ăn

thiếu ngủ

bom nổ nát khoảng trời ước mơ

Hơi lửa Na Pan còn nóng đến bây giờ"

Sự khốc liệt, dữ dội của chiến tranh đã hằn sâu vào bữa ăn, giấc ngủ và cả những bài học, những khoảng trời ước mơ của tuổi trẻ. Thế nhưng, giữa sự sống và cái chết chỉ cách từng gang tấc, trường cấp 3 huyện Bố vẫn kiên trì bám trụ, duy trì tốt nhiệm vụ dạy học và các hoạt động giáo dục toàn diện khác. Với phương hướng hoạt động

"Thực tế là chiến trường

Lớp trường là công sự

Tri thức là vũ khí

Học sinh là chiến sĩ

Học, làm tốt là thắng Mỹ"

Nhà trường đã khơi dậy tinh thần, nhiệt huyết của tuổi trẻ trong học tập, lao động và chiến đấu. Năm học đầu tiên được thực hiện trong điều kiện cơ sở vật chất nghèo nàn với bao khó khăn thử thách nhưng với lòng nhiệt tình của thầy và niềm say mê học tập của trò, nhà trường đã thu được những thành quả đáng phấn khởi, đặc biệt 100% học sinh lớp 10 thi đậu tốt nghiệp.

Giặc Mỹ leo thang bắn phá miền Bắc, theo chỉ thị của UBND huyện, trường chuyển về xã Mỹ Trạch-“ốc đảo tự do” ngày ấy. Những "đôi vai sắt, chân đồng” những bước chân “ hài vạn dặm” của thầy và trò đã chuyển cơ sở vật chất của trường đến Mỹ Trạch. Thầy và trò lại tìm tòi, sáng tạo, xây dựng 7phòng học thời chiến theo kiểu nhà hầm đặt sâu cách mặt đất 0,5m, hai bên có 2 hầm chữ A kiên cố, từ hầm có đường giao thông hào phân tán học sinh khi có báo động địch bắn phá.

Dù tuổi đời còn non trẻ nhưng với sự phấn đấu không hề mệt mỏi trong phong trào dạy học, nhà trường đã trở thành địa chỉ đáng tin cậy của các cấp bộ ngành và toàn thể nhân dân Bố Trạch. Mô hình dạy học theo kiểu thời chiến với nhiều biện pháp mang tính sáng tạo của giáo viên nhà trường đã được hoan nghênh và ghi nhận là “phong cách dạy học của trường cấp III BốTrạch".Đặc biệt một hoạt động giáo dục có hiệu quả đó là “lễ chào cờ đầu tuần” và “nói chuyện dưới cờ”. “Câu chuyện dưới cờ" của thầy hiệu trưởng luôn là sự đợi chờ háo hức của các em vào những ngày thứ 2. Đây là một bài dạy đạo đức được xây dựng theo chủ điểm hàng tháng gắn với tinh thần, thái độ và cả những ưu khuyết trong việc thực hiện kế hoạch tuần qua. Điều đáng chú ý của hoạt động này là tác dụng giáo dục, gây nhiều ấn tượng tốt trong nhiều thế hệ học sinh.

Song song với hoạt động dạy học, hoạt động lao động sản xuất là thế mạnh của trường. Thực hiện chủ trương đưa lao động sản xuất vào trường học, tuổi trẻ toàn trường đã nhận đất canh tác, thu hoạch trong một vụ đông xuân được hơn 20 tấn lúa. Nhà trường cũng đã khai phá và biến một ngọn đồi cây cỏ um tùm thành một đồi chè bậc thang với mấy ngàn cây. Rồi những đôi tay tài hoa đã làm nên tiếng vang ở khắp các vùng Bắc-Thanh-Mỹ-Hạ với những thành tích trong thi cấy lúa. Các hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao cũng rất phong phú và được xác lập đầy đủ hàng năm từ trong kế hoạch năm học. Với những diễn viên không chuyên, học sinh của trường đã làm nức lòng người xem qua các vở kịch "Nổi gió” , "Người Đảng viên” và qua các câu hò điệu múa. Đặc biệt “Khúc ca cấp III Bố Trạch” đã trở thành bài hát truyền thống của trường được hát vào đầu giờ học mỗi ngày. Sự thành công của Đại hội VN-TDTT của các trường cấp III và sư phạm toàn tỉnh tổ chức năm 1969 do trường đăng cai tổ chức là minh chứng cho những nỗ lực vượt bậc trong hoàn cảnh khó khăn của nhà trường.

Bên cạnh các hoạt động giáo dục toàn diện nhà trường còn tham gia vào các chiến dịch lớn góp phần cùng toàn dân toàn quân đánh thắng giặc mỹ. Thanh Khê mùa đông 1968 đã chứng kiến những ngày tham gia chiến dịch vận tải của trường. Mỗi lớp là mỗi trung đội, giáo viên chủ nhiệm là trung đội trưởng. Gạo theo chân chiến sĩ nhỏ từ tàu lên bến và từ bến lên xe. Cả thầy và trò đã làm việc suốt ngày đêm trên bến. ở Thanh Hoá, chị Ngô Thị Tuyển đã vác hòm đạn 98kg chạy băng băng dưới làn đạn kẻ thù thì tại đây, nơi bến sông Gianh, học sinh cấp III Bố Trạch đã làm được điều kì diệu ấy. Trên vai là bao gạo nặng gấp hai lần trọng lượng cơ thể nhưng vẫn chạy thoăn thoắt trường kì, ngày này sang ngày khác. Thật khâm phục quá, tự hào quá!

Với mười năm trưởng thành trong mưa bom bão đạn, thầy và trò trường cấp III huyện Bố Trạch đã tự hào bởi những trang sử đầu tiên của mình trong hành trình chống Mỹ cứu nước của dân tộc. Bài thơ tặng trường của nhà thơ quân đội Nguyễn Đình đã khái quát được niềm vinh dự, tự hào đó

"Anh hùng cả nước cả non

Nhà trường cũng đáng suy tôn anh hùng”

Giai đoạn từ1976 đến 1986 là những năm đầu khi đất nước thống nhất, cả nước bước vào khắc phục hậu quả chiến tranh. Trường bắt đầu tập trung về một địa điểm tại Hoàn Lão với bao khó khăn thiếu thốn, vừa dạy học vừa xây dựng và lao động sản xuất. Mặc dù vậy, dưới sự lãnh đạo của cấp uỷ Đảng, BGH, sự nỗ lực của tập thể sư phạm cùng với sự giúp đỡ của các cấp bộ, tỉnh, huyện và sở GDDT Bình Trị Thiên, nhà trường đã vượt qua khó khăn và thu được nhiều thành tựu đáng kể. Trên quê hương Bố trạch anh hùng, lớp lớp thế hệ thầy trò lại viết tiếp những trang sử vàng truyền thống.

Phát huy những thành tích đã đạt được trong hai giai đoạn qua, giai đoạn đổi mới đất nước từ 1986 đến nay, trường đã phấn đấu vươn lên về mọi mặt. Đó là sự đổi thay từng ngày, từng giờ tự tin vững bước của một ngôi trường có bề dày truyền thống. Sẽ rất thiếu sót nếu ai đã từng qua Bố Trạch mà không ghé lại ngắm nhìn, lắng mình trong một khuôn viên xanh-sạch-đẹp, niềm tự hào không chỉ của riêng thầy trò mà còn là niềm tự hào chung của người dân huyện Bố. Bên cạnh những phòng học ngói đỏ khang trang là công viên hoa với đủ màu sắc, kiểu dáng. Một điều dễ nhận thấy khi tới nơi đây là không khí trong lành, thoáng mát bởi không khói thuốc, không rác thải. Sạch và thoáng, đó là cảm nhận đầu tiên với bất kì ai khi bước chân vào cổng trường này.

Tuy nhiên, điều chúng tôi muốn nói đến không chỉ là những cảm nhận ban đầu, trực tiếp về cảnh quan của một ngôi trường. Điều làm nên sự bề thế, sự tin tưởng của nhân dân chính là ý thức, trách nhiệm, tinh thần làm việc tận tâm, tận lực của toàn thể cán bộ giáo viên nhà trường. Sự miệt mài không hề ngơi nghỉ trong những ngày ươm mầm vun xới của thầy và trò đã được đền đáp bằng những thành quả xứng đáng. Liên tục trong nhiều năm, thầy và trò nơi đây đã gạt hái được nhiều thành tích tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong phong trào thi đua “Dạy tốt, học tốt”, góp phần vào công cuộc đổi mới đất nước. Với mục tiêu: vươn lên để đạt thành tích cao trong đào tạo học sinh giỏi, hàng năm thầy và trò của trường đã đưa về nhiều giải văn hoá, nhiều huy chương thể thao và đặc biệt, nhà trường rất tự hào có học sinh Lê Vũ Hoàng đã chinh phục được đỉnh cao trong cuộc thi chung kết “Đường lên đỉnh Olimpia" lần thứ VI; có học sinh Lê Thị Phương Thảo đạt giải 3 toàn quốc về cuộc thi “Vệ sinh an toàn thực phẩm”. Trong dịp kỷ niệm 40 năm thành lập, nhà trường đã vinh dự được đón nhận Bằng khen của Thủ tướng chính phủ về thành tích giáo dục trong giai đoạn đổi mới 5 năm liền, là trường THPT đầu tiên trong khối THPT đạt chuẩn quốc gia (2005).

Năm 2009 Trường được Chủ tịch nước tặng Huân chương lao động hạng ba. Chi bộ trường luôn là chi bộ trong sạch vững mạnh tiêu biểu nhiều năm liền từ năm 2001 đến nay, năm 2005 được Tỉnh ủy tặng Bằng khen, năm 2008 được Tỉnh ủy tặng Bằng khen về chi bộ xuất sắc trong việc “Học tập và làm theo tâm gương đạo Hồ Chí Minh”. Để xứng đáng với danh hiệu trường đầu tiên trong khối THPT đạt chuẩn quốc gia, trường đã khẳng định thành quả của mình ở mọi mặt: 2 cờ Đơn vị Thi đua xuất sắc dẫn đầu khối THPT năm học 2004-2005 và 2008-2009, 4 Bằng khen do UBND Tỉnh Quảng Bình tặng về thành tích : Tập thể Tiên tiến xuất sắc trong 3 năm học từ 2002-2003, 2003- 2004, 2004 - 2005, 2 bằng khen: Tập thể lao động xuất sắc trong năm học 2006-2007 và 2007-2008, cũng nhiều năm liền, từ 2001 đến nay, trường luôn được công nhận là đơn vị văn hóa cấp Huyện, cấp Tỉnh. Nhiều năm học liền trường Công an Tỉnh tặng giấy khen về phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ, được công an huyện Bố Trạch tặng giấy khen về an ninh trường học. Công đoàn trường trong nhiều năm được công nhận là Công đoàn vững mạnh xuất sắc, được Liên đoàn lao động Tỉnh tặng Bằng khen. Đoàn trường cũng đã góp phần vào sự thành công chung của trường với 5 Bằng khen của TƯ Đoàn TNCSHCM, Đoàn trường luôn đựoc công nhận là Đoàn vững mạnh xuất sắc. Thành tích đặc biệt đáng trân trọng nữa đó là năm 2008 trường được Sở GD&ĐT Quảng Bình tặng giấy khen về thành tích đưa tin học vào nhà trường. Liên đoàn lao động tỉnh tặng bằng khen về thành tích trường “Xanh-Sạch-Đẹp”. Hiện tại trường đang được hội đồng thi đua của Sở làm hồ sơ đề nghị Bộ GD&ĐT tặng Bằng khen về thành tích xây dựng trường điểm trong phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Ghi nhận thành tích mà thầy trò đã cố gắng, năm 2009 Trường được Chủ tịch nước tặng Huân chương lao động hạng ba.

Những thành tích đạt được là cả một sự nỗ lực thầm lặng mà tuyệt vời của tập thể thầy trò trường THPT số I Bố Trạch và đó là tiền đề vững chắc để nhà trường vươn lên tầm cao mới. Những thành công ấy ngày một dày thêm theo năm tháng, trang sử vàng ngày một dài hơn trong niềm vui sướng tự hào.Từ mái trường này, lớp lớp học trò đã trưởng thành, đưa ước mơ hoài bão của mình tung cánh bay xa. Trường đã có hơn 10657 học sinh tốt nghiệp hiện đang công tác, làm việc khắp mọi miền đất nước. Rất nhiều học sinh trở thành cán bộ, lãnh đạo từ TƯ đến địa phương. Có gần 4000 học sinh đã trở thành kĩ sư, bác sĩ, nhà khoa học trên các lĩnh vực với hơn 300 người có học hàm học vị là giáo sư, tiến sĩ. Có hơn 250 học sinh tham gia lực lượng vũ trang qua các thời kì, trong đó 8 người là liệt sĩ, 600 người là sĩ quan trung cao cấp của các lực lượng vũ trang. Dù ở nơi đâu, dù đã thành danh hay còn đang tất bật trên dòng đời xuôi ngược nhưng tất cả các anh chị đều hướng về trường với tâm huyết “ Ơn thầy nghĩa bạn tình trường không phai”

Năm học 2009-2010, trường THPT Số 1 Bố Trạch tròn tuổi 45. Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, sự chung sức đồng lòng của Ban đại diện hội cha mẹ học sinh và đặc biệt là lòng nhiệt tình, yêu nghề của các thầy giáo cô giáo, nhà trường thực sự phấn chấn tự tinh đón chào tuổi mới. Năm học này nhà trường có 41 lớp với 1816 h/s, có 96 cán bộ giáo viên, trong đó 66 đ/c CBGVNV nữ, 5 đ/c là thạc sỹ, 4 đ/c đang theo học cao học. Cơ sở vật chất tương đối khang trang với 2 dãy lớp học nhà tầng, một khu nhà 3 tầng đang trong thời gian hoàn thiện, có hệ thống phòng chức năng, phòng học ngoại ngữ, phòng tin học, phòng dạy giáo án điện tử. Các phòng chức năng được trang bị tương đối đầy đủ các thiết bị và phương tiện dạy học. Nhà trường đã lắp hệ thống mạng Internet tốc độ cao và sử dụng mạng wifile với toàn bộ hệ thống máy tính nhằm phục vụ công tác dạy học, quản lí. Thư viện trường đạt chuẩn quốc gia với đủ phòng đọc cho giáo viên, học sinh và hơn 10000 đầu sách là địa chỉ khá lí tưởng cho việc nghiên cứu, tìm tư liệu cho việc giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh trong toàn trường.

Để giữ vững thành quả đã gặt hái được năm học này nhà trường đề ra hai mục tiêu lớn:

-Phấn đấu giữ vững danh hiệu: Tập thể lao động xuất sắc, được UBNDTỉnh tằnh cờ thi đua Đơn vị xuất sắc.

-Tiếp tục giữ vững và phát huy Trường đạt chuẩn Quốc gia. Ưu tiên hàng đầu cho mục tiêu đổi mới công tác quản lí và tập trung nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lí GD, tăng cường xây dựng cơ sở vật chất trong đó ưu tiên hàng đầu cho xây dựng phòng học, các trang thiết bị phục vụ cho công tác dạy học, tiếp tục tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học và đặc biệt là công tác quản lí.

Để thực hiện được những mục tiêu đó, nhà trường đã cụ thể hoá nhiệm vụ của mình với nhiều biện pháp nhằm không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện. Tăng cường công tác chỉ đạo, kiểm tra, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lí và xây dựng trường đạt Chuẩn quốc gia.Đồng thời thực hiện lồng ghép hiệu quả ba cuộc vận động: cuộc vận động “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” "Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong GD và “ Mỗi thầy giáo là tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo”.Phát huy tốt hơn nữa phong trào “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”.

Với khẩu hiệu “ Học thật- Thi thật- Chất lượng thật”, nhà trường đã và đang hoàn thành các chỉ tiêu về học sinh giỏi, học sinh tiên tiến, các giải văn hóa, TDTT. Để đạt được những chỉ tiêu trên, ngoài những giải pháp đã nêu, nhà trường cũng đã và đang tiếp tục thực hiện tốt công tác xã hội hoá giáo dục nhằm thu hút mọi lực lượng trong và ngoài tỉnh, trong nước và quốc tế cùng với nhà trường làm tốt công tác giáo dục. Song song với việc nâng cao chất lượng dạy học, nhà trường còn chú trọng đến công tác xây dựng các tổ chức đoàn thể: Công đoàn, Đoàn thanh niên, Hội khuyến học, chi hội Chữ thập đỏ. Đặc biệt, với tổ chức Đoàn, , nhà trường đã xác định hoạt động bề nổi là cơ hội cho đoàn viên thanh niên thể hiện nhiệt huyết tuổi trẻ của mình. Hội liên hiệp thanh niên với đội xung kích tình nguyện đã ra quân và hoạt động có hiệu quả góp phần giữ gìn trật tự an ninh, an toàn giao thông ở các tuyến đường vào giờ tan học.Trang tin tuổi trẻ, nhịp cầu âm nhạc là những hoạt động kết nối vòng tay bè bạn, tạo không khí lành mạnh vui tươi trong các phong trào văn hoá, văn nghệ của đoàn trường. Nhà trường thường xuyên chăm lo công tác đền ơn đáp nghĩa, tặng quà cho các học sinh nghèo vượt khó, học sinh thuộc diện gia đình chính sách và trao nhiều suất học bổng có giá trị cho các học sinh giỏi.

Những ngày đầu tháng 3, niềm vui, niềm mong đợi đón chào tuổi mới càng làm cho không khí dạy học phấn chấn hơn. Sự kiện có ý nghĩa trong tuổi mới này là: Chi bộ của trường được công nhận là Đảng bộ cơ sở. Đoàn vận động viên tham dự Hội khỏe Phù Đổng ra quân đợt 1 đã dành được kết quả khá mĩ mãn với 8 huy chương vàng, 1 huy chương đồng. Đội tuyển văn hóa khối 11 đang miệt mài đèn sách, phấn đấu nhiều giải cao trong kì thi học sinh giỏi sắp tới.Tuổi trẻ Đoàn trường cũng đang háo hức thực hiện tốt đợt thi đua với nhiều phong trào, hoạt động sôi nổi đón tuổi mới 45.

Với thế mạnh của 44 năm dựng xây và trưởng thành, trường THPT số 1 Bố Trạch thực sự khởi sắc, tự tin đón thêm tuổi mới. Những kết quả nhà trường gặt hái được trong chặng đường đã đi qua là minh chứng cho sự đồng lòng, chung sức của cán bộ giáo viên, phụ huynh và học sinh đồng thời là niềm tin để thầy trò nỗ lực phấn đấu nhằm thực hiện tốt hơn nữa niệm vụ dạy học, xứng đáng là một trong những địa chỉ đáng tin cậy của giáo dục Tỉnh nhà.